Giochi dell'Oca e di percorso (by Luigi Ciompi & Adrian Seville)

	Torna alla ricerca giochi (back to game search)
Met de Tram - In viaggio con il Tram

Versione stampabile

Invia una segnalazione

	primo autore:	Anonimo
	secondo autore:	Non indicato
	anno:	1875ca
	luogo:	Olanda-Amsterdam
	periodo:	XIX secolo (4°/4)
	percorso:	Percorso doppio di 63 caselle numerate
	materiale:	carta (paper) (papier)
	dimensioni:	478X638
	stampa:	Cromolitografia
	luogo acquisto:
	data acquisto:
	dimensioni confezione:
	numero caselle:	63
	categoria:	Ferrovie, Tramway, Metropolitana
	tipo di gioco:	Gioco di percorso
	editore:	Den Haag, Wed. E. Spanier en Zn
	stampatore:	Den Haag, Wed. E. Spanier en Zn
	proprietario:	Collezione Fred Horn - Flemish Games Archives KHBO , Brugge. Belgio
	autore delle foto:	A. Seville
	numero di catalogo:	1825
	descrizione:	Gioco con percorso doppio di 63 caselle numerate, spirale, antiorario, centripeto. REGOLE: in alto a destra e sinistra. CASELLE: mute. REFERENZA 1 TRAMSPEL Engeland is het land waar in 1858 de eerste passagierstram reed. In 1864 volgde Nederland met de lijnen Den Haag-Scheveningen en Den Haag-Delft. In 1875 begon Amsterdam, in 1878 Haarlem en Dordrecht en in 1879 Rotterdam. Aanvankelijk waren dat allemaal paardentrams, later ook stoomtrams. De eerste Nederlandse electrische tram met bovenleiding kwam pas in 1899 tussen Haarlem en Zandvoort. Sinds die tijd verdwenen langzamerhand overal eerst de paardentrams en later ook de stoomtrams. - “Met de Tram”, Zonder plaats of jaar [Den Haag, Wed. E. Spanier en Zn., werkzaam 1864-1884]. Chromolitho (47,8 x 63.8 cm.) met spelreglement in boekdruk in de bovenhoeken. Net als het Jagt-Spel van AvS 7751 een dubbel soort ganzenbord, lopend van 1-63, gespeeld door twee partijen in omgekeerde richting. Op de paardentram in het midden staat: Sarphatiestraat, Waarschijnlijk dezelfde drukker en lithograaf, want identieke uitvoering, als AvS 7751. (aanwezig: *AVS 7752; *Amsterdams Historisch Museum) - “Tramway Spel”. Amsterdam, J. Vlieger, [ca.1885]. Chromolitho, folio. Reclameplaat voor Van Houten’s Cacao (43,4 x 57 cm.). Links- en rechtsboven de spelregels in boekdruk. Afbeeldingen van paardentrams met reclame. In plaats van ganzen hier paardenkoppen. (= de Koning 687 en 696; Forum 4436 (65.5x43 cm.) met en 4437 zonder enveloppe). (aanwezig: *AvS 18B21; *BS, *NOM, inv. nr, 14.838-A; *GA Amsterdam, E 004021). - “Tramway Spel”. Amsterdam, J. Vlieger, [ca. 1885]. Chromolitho (59x43 cm.) door Senefelder. Links- en rechtsboven de spelregels in boekdruk. Ander spel als NOM PR 5968 hierna! (aanwezig: *NOM, inv. nr. PR 14383; *RPK, Waller map 14; Steendrukmuseum). - “Tramway Spel” met adres van J. Vlieger, Amsterdam, [ca. 1890]. Litho door Amand =Bubb Kuyper, cat. 34 (2001), nr. 3554. (aanwezig: *GA Amsterdam). - “Tramway-Spel”, Amsterdam, Ellerman, Harms & Co., [werkzaam 1877-1891]. Chromolitho (47,1 x 60,7 cm. ); links- en rechtsboven de spelregels in boekdruk. Ganzenbordachtig spel, lopend van 1-63, met paardekoppen in plaats van ganzen. In het middenveld een paardentram met passagiers. Prijs: 25 cents. (= Glerum 2003, nr. 86). (aanwezig: *AvS l8B22; *NOM, inv. nr. PR 5968; *RPK,Waller map 13; *Van Gijn. inv. nr. 7362, map k 6; *Volkskundemuseum Antwerpen, inv. nr. 23.953). - “Het Echte Tramwayspel”. Zonder plaats of jaar, [Leiden, J. J. Sleijser (?), ca.1885]. Kartonnen doos (20 x 24 cm.) met op deksel: titel en taferelen van de paardentram, ingekl. litho; Inhoud: 12 genummerde en ingekl. gelithografeerde kaarten (11 x 21 cm.) voor 12 verschillende bestemmingen van de paardentram waarop telkens plaats voor vijf passagiers; gebloemd linnen zakje met 12 x 5 paarse nummerkaartjes; 12 paarse conducteurkaartjes; vierkant kartonnen doosje met kleinere kaartjes en 12 conducteurtjes om op die grote kaarten te leggen. Feitelijk een soort lottospel. Lijkt in vormgeving sterk op het Nieuw Hollandsch Spreekwoorden-Spel. (aanwezig; *BS). - “Met de Tram”. Zonder plaats of jaar, [tussen 1884 en 1890]. Kleurlitho (48 x 64 cm.) Ganzenbordachtig reispel, lopend van 1-63, voorstellend ritjes door Amsterdam per paardentram met open wagens van de in 1884 ontstane Amsterdamsche Rijtuig Maatschappij (ARM). Reglement in boekdruk op de plaat. Het spel wordt in twee, tegengestelde richtingen gespeeld. Iets modernere versie van het Tramway Spel. (aanwezig: *GA Amsterdam, 170003454). - “Tram-Spel”. W & S B. [Werner & Schumann, Berlin] N°2061. [ca. 1880]. Kartonnen doos (19 x 26 x 2 cm.) met chromolitho afb. van rijdende paardentram. Inhoud: in vieren opvouwbaar chromolitho speelplan, 2 houten, met papier overplakte tramwagens (1 blauw, 1 rood), 2 dobbelsteentjes, een schaaltje van papiermaché, 100 speelcenten in een rose linnen beursje en een tweezijdig bedrukt blad met spelregels voor: ‘Het Tram-Spel. Eene onderhoudende wedvaart voor jong en oud. Soort 210 N° 122.” (aanwezig: *BS). - “Stoomtram-Spel Haarlem-Alkmaar”. Lithografie: D.S. Slotboom. Beverwijk [ca.1900]. Uitgave van Magazijn van Galanterieen, Bijouterieen, Kinder-Speelgoederen enz. Firma C. Koelman, Beverwijk en Manufacturen- en Confectiemagazijn C. Bleeker, Beverwijk. Chromolitho (63 x 48 cm.) met tram in middenovaal. Ganzenbordachtig spel, lopend van 1-63. Presentexemplaar. (aanwezig: *van Gijn, inv. nr. 7370, map 6a). (BUIJNSTERS, P.J. - BUIJNSTERS-SMETS, Leontine) REFERENZA 2 La cromolitografia intitolata "Met de Tram" (In viaggio con il tram) rappresenta un vivace scenario del tramway delle origini, ancora a trazione animale, che collega la stazione ferroviaria con Sarphatistraat, una importante strada del centro di Amsterdam. Di questo gioco non si conosce né l’autore né la data di edizione, ma potrebbe essere attribuito a E. Spanier, litografo ed editore, attivo all’Aia tra il 1864 e il 1884. Il gioco, nel design e nel regolamento (contenuto nelle due vele superiori) non differisce molto dagli altri coevi circolanti in Olanda. La caratteristica specifica che qui emerge, invece, è costituita dalla vettura quasi tutta aperta in servizio durante la stagione estiva, trainata da due grintosi cavalli e colma di passeggeri comodamente seduti o in piedi sui predellini anteriore e posteriore, sotto la vigile attenzione del personale di bordo per la sicurezza durante la corsa. L’abbigliamento e la posa dei personaggi fanno percepire la presenza di passeggeri dal ceto medio e medio alto che usano ostentare benessere e godere della vita, anche con i viaggi. Oggi, a distanza di tempo, si può vedere nel gioco un simbolo delle grandi aspettative di una nuova era che si apriva. I progressi tecnici sembrano confermare tale aspettativa. Dai cavalli al vapore ed all’energia elettrica il passo è stato breve, ma non si è fermato. Verso la fine degli anni Venti del Novecento, infatti, si diffuse anche in Italia il sistema americano di far ruotare la vettura in modo indipendente dalle ruote che venivano montate su carrelli separati. Inoltre vennero introdotti più moderni tipi di vetture costruite sul modello inventato dall’ingegnere Peter Witt, politico della città di Cleveland nell’Ohio, caratterizzate da una porta anteriore d’ingresso e una centrale d’uscita con a fianco la postazione del bigliettaio; dall’ambiente interno molto più capiente e diviso in due parti: quella anteriore a sedili longitudinali per i brevi tragitti, e quella posteriore a sedili trasversali per i tragitti più lunghi. Milano ha colto subito le novità ed ha rinnovato il parco delle vetture tramviarie in ossequio al ruolo che le competeva in campo economico ed industriale, ormai vetrina del dinamismo e dell’efficienza dell’imprenditoria italiana. (Antonio Negro)
	bibliografia:	1) BUIJNSTERS, P.J. - BUIJNSTERS-SMETS, Leontine: "PAPERTOYS. Speelprenten en papieren speelgoed in Nederland (1640-1920)". Waanders Uitgevers-Zwolle, 2005. 2) DAMSTE', Christine Sinninghe - BUMA, Hopperus: "The History of the Game of the Goose", Exhibition Museum Joure , 30 October 2004 – 25 February 2005. 3) GIANNUZZI, Cosimo - NEGRO, Antonio - D'AURELIO, Vincenzo: "Viaggio nei Giochi dell'Oca e di Percorso. Geografia, Storia, Araldica." Edizioni Grifo - Lecce, pag. 161 Fig. 23, 2022.
		"Tempi moderni: invenzioni, svaghi e pubblicità" Mascheroni&Tinti

Vai alla ricerca giochi         Vai all'elenco autori